Στην τελική ευθεία μπαίνει ο εθνικός υπερυπολογιστής «Δαίδαλος», που θα αποδώσει στην Ελλάδα ένα από τα 30 κορυφαία υπολογιστικά συστήματα παγκοσμίως.
Στη διεκδίκηση του έργου, προϋπολογισμού 35 εκατ. ευρώ, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και φιλοδοξεί να θα βάλει την Ελλάδα στο κλαμπ των χωρών με υπολογιστικά συστήματα υψηλών επιδόσεων, το «παρών», σύμφωνα με πληροφορίες, έδωσαν χθες, ημέρα αποσφράγισης των προσφορών, δύο εταιρείες: η Hewlett Packard Hellas και η Nova ICT.
Αντικείμενο του διαγωνισμού είναι η προμήθεια και η εγκατάσταση προηγμένου υπολογιστικού εξοπλισμού, αποθηκευτικού χώρου και λογισμικού, για την υλοποίηση του νέου υπολογιστικού συστήματος υψηλών επιδόσεων «Δαίδαλος» στο νέο Κέντρο Δεδομένων στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου. Επιπλέον, ο διαγωνισμός περιλαμβάνει συνοδευτικές υπηρεσίες εκπαίδευσης, εγκατάστασης, παραμετροποίησης και πολυετούς συντήρησης.
Το συνολικό κόστος του έργου, συμπεριλαμβανομένων των εργασιών για την προετοιμασία του χώρου που θα εγκατασταθεί, στο κτίριο «Πρώην Ηλεκτρικός Σταθμός», έκτασης 1.500 τ.μ., εκ των οποίων τα 150 τ.μ. θα είναι διαθέσιμα για την τοποθέτηση και εγκατάσταση των ικριωμάτων, στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, εκτιμάται συνολικά στα 50 εκατ. ευρώ.
Ο σχεδιασμός της εγκατάστασης στο Λαύριο έχει γίνει με γνώμονα την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Θα τροφοδοτείται από συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα γίνεται χρήση σύγχρονων συστημάτων ψύξης, ώστε να υπάρχει χαμηλό ενεργειακό κόστος.
Τεχνητή νοημοσύνη και μηχανική μάθηση
Στόχος του «Δαίδαλου» είναι να αξιοποιήσει τον μεγάλο πλούτο δεδομένων που βρίσκονται στη διάθεση του κράτους και πρόκειται να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη νέων εφαρμογών στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Θα έχει ισχύ άνω των 60 Petaflots, θα είναι σε θέση να εκτελεί 60 τετράκις εκατομμύρια πράξεις ανά δευτερόλεπτο και αναμένεται να βελτιώσει τις δυνατότητες των εγχώριων ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων. Πρακτικά, ακόμη και ένα εκατοµµύριο υπολογιστές να λειτουργούσαν ταυτόχρονα, θα είχαν µικρότερη ισχύ σε σύγκριση µε αυτή του «∆αίδαλου».
Επιπλέον θα είναι υβριδικός, διαθέτοντας τόσο κεντρικές μονάδες επεξεργασίας (CPUs) υψηλής πυκνότητας, όσο και μονάδες επιταχυντών.
Η αρχιτεκτονική του νέου υπερυπολογιστή είναι ιδανική για να φιλοξενήσει τις μεγαλύτερες και πιο ετερογενείς εφαρμογές, συνδυάζοντας υπολογιστικές εφαρμογές υψηλής απόδοσης με την τεχνητή νοημοσύνη, τη μηχανική μάθηση και την ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων.
Αναμένεται να έχει κεντρικό ρόλο, μεταξύ άλλων, στην έρευνα για την ανάπτυξη νέων πιο αποτελεσματικών και αξιόπιστων υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση των πολιτών μέσω αιτημάτων σε φυσική γλώσσα, για την εξατομικευμένη ιατρική, την πυροπροστασία, τον χωροταξικό σχεδιασμό, αλλά και για την έξυπνη κινητικότητα και τα αυτόνομα οχήματα.
Ο «Δαίδαλος» πέραν ότι θα είναι ο μεγαλύτερος υπερυπολογιστής (High Performance Computer – HPC) στη χώρα θα είναι και από τους ισχυρότερους στην Ευρώπη και εκτιμάται ότι θα βρίσκεται στη λίστα των κορυφαίων 30 συστημάτων παγκοσμίως σε επιδόσεις (Τ500) και αποδοτική χρήση (GREEN 500).
Μετά την ανακύρηξη του αναδόχου, ο στόχος είναι ο «Δαίδαλος» να είναι έτοιμος να λειτουργήσει σε διάστημα περίπου 8-9 μηνών (α’ φάση) με την διαδικασία αναβάθμισης να απαιτεί άλλους 5-6 μήνες.
Ο υπερυπολογιστής ARIS
Την ευθύνη για την ανάπτυξη και λειτουργία του νέου υπερυπολογιστή έχει το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ Α.Ε. – GRNET), φορέας του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Υπενθυμίζεται ότι το ΕΔΥΤΕ ανέπτυξε και έχει και την ευθύνη για τη λειτουργία του υφιστάμενου υπερυπολογιστή της χώρας, ονόματι ARIS (Advanced Research Information System) από το 2015. Το υπολογιστικό σύστημα ARIS σήμερα έχει μέγιστη θεωρητική υπολογιστική ισχύ 535 TFlop/s (μπορεί δηλαδή να εκτελεί 535 τρισεκατομμύρια μαθηματικές πράξεις το δευτερόλεπτο) και προσφέρει πολλαπλές δυνατότητες επεξεργασίας δεδομένων. Ο «Δαίδαλος» θα διαθέτει 120 φορές μεγαλύτερη υπολογιστική ισχύ σε σχέση με τον ARIS, η λειτουργία του οποίου βοήθησε σημαντικά τα ερευνητικά ιδρύματα της χώρας, τα οποία και τον αξιοποίησαν.
Μάλιστα τον Μάρτιο ξεκίνησε η αναβάθμιση του ARIS, καθώς το ποσοστό χρήσης του ARIS έφτασε το 100% σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα από την έναρξη λειτουργίας του, ενώ η μέση ετήσια χρήση των πόρων του ξεπερνά το 94%.
Βασικό όφελος της αναβάθμισης είναι η κάλυψη της υπάρχουσας και μελλοντικής ανάγκης των ερευνητικών και ακαδημαϊκών φορέων για υπερυπολογιστική ισχύ, για τα επόμενα έτη. Θα καλυφθεί η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση πού ήδη ξεπερνάει κατά πολύ τη σημερινή δυνατότητα, εξυπηρετώντας μεγαλύτερο αριθμό χρηστών.
Ο αναβαθμισμένος υπερυπολογιστής θα δώσει τη δυνατότητα υποστήριξης επιστημονικών εφαρμογών με ιδιαίτερες απαιτήσεις σε ταχύτητα εκτέλεσης υπολογισμών, αποθηκευτικό χώρο και μνήμη σε διάφορους επιστημονικούς τομείς συνεχίζοντας να αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο έρευνας στην ελληνική επιστημονική κοινότητα.
Τι κάνουν οι υπερυπολογιστές
Οι “Υπερυπολογιστές” είναι υπολογιστικά συστήματα που αξιοποιούνται σε επιστημονικές εφαρμογές οι οποίες απαιτούν την εκτέλεση πολλών εκατομμυρίων μαθηματικών πράξεων ή την επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων. Λόγω αυτών των απαιτήσεων τέτοιου είδους προβλήματα είτε θα χρειάζονταν απαγορευτικά μεγάλο χρόνο για να ολοκληρωθούν σε έναν απλό υπολογιστή γραφείου είτε λόγω περιορισμένων πόρων (π.χ. κεντρική μνήμη, αποθηκευτικός χώρος) δεν είναι εφικτό να πραγματοποιηθούν καθόλου, όπως εξηγεί το ΕΔΥΤΕ.
Οι υπερυπολογιστές ξεπερνούν τους περιορισμούς αυτούς χρησιμοποιώντας εξειδικευμένο υλικό τελευταίας τεχνολογίας κάθε χρονική στιγμή, εκμεταλλευόμενοι παράλληλα την υπολογιστική ισχύ από πολλαπλές υπολογιστικές μονάδες. Ένας υπερυπολογιστής σήμερα είναι στην πραγματικότητα ένα σύστημα από εκατοντάδες ή και χιλιάδες υπολογιστές (στους οποίους αναφερόμαστε συνήθως ως “κόμβους) που επικοινωνούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας ένα πολύ γρήγορο δίκτυο και οι οποίοι συνεργατικά μπορούν να επιλύουν προβλήματα με μεγάλη ταχύτητα.
Ένας υπερυπολογιστής είναι ένα πανίσχυρο εργαλείο πραγματοποίησης έρευνας. Σήμερα οι υπερυπολογιστές χρησιμοποιούνται για να επιλύσουν μερικά από τα σημαντικότερα προβλήματα της ανθρωπότητας, όπως η προέλευση του σύμπαντος, η ανακάλυψη νέων φαρμάκων, οι έρευνες για την κλιματική αλλαγή και πολλά άλλα.
Το υπερυπολογιστικό σύστημα ARIS αξιοποιείται σε ένα πολύ μεγάλο εύρος εφαρμογών όπως είναι:
- η βιοχημεία για μελέτη βιολογικών διεργασιών και πιθανών τρόπων παρέμβασης (π.χ. ανακάλυψη νέων φαρμάκων)
- η χημεία για μελέτη ιδιοτήτων ατόμων, ενώσεων, π.χ. σχεδίαση νέων υλικών,
- η φυσική για προσομοίωση φαινομένων σε διάφορα επίπεδα, από τα υπο-ατομικά σωματίδια έως τους αστέρες και το σύμπαν, βοηθώντας π.χ. τους αστροφυσικούς να ερμηνεύουν τις παρατηρήσεις για το σύμπαν μας,
- κλιματολογία για τη μελέτη των κλιματολογικών αλλαγών στην περιοχή της Ελλάδας και τους παράγοντες που το επηρεάζουν
- μετεωρολογία για την βελτίωση των μοντέλων πρόγνωσης που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα
- μηχανική για προσομοίωση ροής ρευστών.
