Της Νατάσας Φραγκούλη
Το «βαρύ χαρτί» των κρατικών ενισχύσεων ρίχνει στο παγκόσμιο οικονομικό -αλλά και γεωπολιτικό- «παιχνίδι» των ημιαγωγών η Ευρώπη με στόχο την απεξάρτησή της σε μικροτσίπ από τους σημερινούς της προμηθευτές που είναι η Κίνα, η Ταϊβάν και η Νότιος Κορέα.
Η Κομισιόν, δια στόματος της αρμόδιας Επιτρόπου για τον Ανταγωνισμό, Margrethe Vestager, περιέγραψε τον λόγο για τον οποίο οι Βρυξέλλες θα προχωρήσουν στη χαλάρωση του σημερινού καθεστώτος κρατικών ενισχύσεων, ώστε να ανοίξει τις χρηματοδοτικές στρόφιγγες προς ευρωπαϊκές επιχειρήσεις για την παραγωγή μικροτσίπ.
Όπως είπε η ίδια, η η ΕΕ πρέπει να δημιουργήσει «τα δικά της ασφαλή αποθέματα ημιαγωγών» και για τον σκοπό αυτό «θα εγκρίνει την εκταμίευση δημοσίων κονδυλίων για να καλυφθούν τυχόν ελλείμματα χρηματοδότησης που θα προκύψουν». Στόχος της Ένωσης είναι η σταδιακή απεξάρτηση από την Ανατολή όσον αφορά τις εισαγωγές ημιαγωγών και αυτή την εξάρτηση επιχειρεί να ανατρέψει με τις κρατικές ενισχύσεις της ευρωπαϊκής βιομηχανίας ημιαγωγών.
«Το στοίχημα είναι η παραγωγή ημιαγωγών, των πανταχού παρόντων αυτών εξαρτημάτων στις ηλεκτρονικές συσκευές, στα αυτοκίνητα, στις τεχνολογικές υποδομές. Εξαρτημάτων που είναι απαραίτητα στην Ευρώπη αλλά έρχονται από την Κίνα, την Ταϊβάν και τη Νότια Κορέα», σημείωσε η κυρία Vestager.
Πρακτικά η Ευρώπη επιδιώκει μέσω των κρατικών ενισχύσεων να στηρίξει τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, ώστε να ενδυναμώσει την ευρωπαϊκή παραγωγή μικροτσίπ, η έλλειψη των οποίων δυναμιτίζει μια σειρά από κλάδους, αφού τα μικροτσιπ περιλαμβάνονται σε μια σειρά από προϊόντα: από το PlayStation 5s και τις ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες μέχρι τα κινητά και τα πλυντήρια ρούχων, και από τα αεροσκάφη και τις ιατρικές συσκευές μέχρι τα αυτοκίνητα.
Τα στρατόπεδα
Το άνοιγμα του δρόμου για κρατικές ενισχύσεις στον τομέα των ημιαγωγών στηρίζουν χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, ενώ στο αντίπαλο στρατόπεδο, αυτό των αρνητών του μέτρου περιλαμβάνονται κράτη-μέλη όπως η Δανία, η Ολλανδία και η Ιρλανδία, που αντιτίθενται στις κρατικές ενισχύσεις για στήριξη μαζικής παραγωγής ημιαγωγών.
Σε κάθε περίπτωση η ΕΕ καλείται να βρει μία λύση, που θα υπηρετήσει τον φιλόδοξο στόχο που έχει θέσει: μέχρι τα τέλη της δεκαετίας η ευρωπαϊκή παραγωγή προηγμένων και βιώσιμων ημιαγωγών στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των επεξεργαστών, να αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 20% της παγκόσμιας παραγωγής σε αξία. Σήμερα, η αντίστοιχη συμμετοχή της Ένωσης είναι 10%.
Η Ευρώπη ήλεγχε τη δεκαετία του 1990 το 40% της παγκόσμιας αγοράς chips, η οποία φτάνει σήμερα σε αξία τα 440 δισ. ευρώ. Η πανδημία της COVID-19 και η στενότητα στην παραγωγή ημιαγωγών ανέδειξε την τεράστια ζήτηση που υπάρχει για τα μικροτσίπ.
Αθέμιτος ανταγωνισμός
«Εξαιτίας της εξαιρετικής κατάστασης όσον αφορά τους ημιαγωγούς, της σημασίας τους και της εξάρτησης λόγω της προσφοράς από περιορισμένο αριθμό επιχειρήσεων σ’ ένα δύσκολο γεωπολιτικό πλαίσιο, η Επιτροπή μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να εγκρίνει στήριξη για την κάλυψη δυνητικών χρηματοδοτικών κενών με σκοπό τη δημιουργία, ιδίως, πρωτοποριακών ευρωπαϊκών εγκαταστάσεων στο οικοσύστημα των ημιαγωγών», αναφέρει σε σχετικό κείμενό της η Επιτροπή.
Όπως εξηγεί, οι κρατικές ενισχύσεις θα υπόκεινται σε αυστηρές διασφαλίσεις όσον αφορά τον ανταγωνισμό και θα τελούν υπό την προϋπόθεση ότι τα οφέλη τους κατανέμονται ευρέως και χωρίς διακρίσεις σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή οικονομία.
Το σκεπτικό της Επιτροπής για χαλάρωση του πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις είναι να αντισταθμίσει τον έντονο -και συχνά αθέμιτο- ανταγωνισμό που υφίστανται οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες ημιαγωγών από Κινέζους και άλλους ξένους ανταγωνιστές.
