Της Νατάσας Φραγκούλη
Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) διαδραματίζει ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση, επηρεάζοντας τη μάθηση και τις μεθόδους διδασκαλίας σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, νέα έρευνα της Ipsos αποκαλύπτει ανισότητες στην πρόσβαση σε ψηφιακές συσκευές με δυνατότητες AI, με την Ελλάδα να κατατάσσεται στην τελευταία θέση στην Ευρώπη όσον αφορά τη διαθεσιμότητα αυτών των τεχνολογιών στους μαθητές.
Η έρευνα, η οποία διεξήχθη σε 7 ευρωπαϊκές χώρες, αποκαλύπτει πως μόνο το 1/3 των μαθητών στην Ελλάδα έχει σταθερή πρόσβαση σε συσκευές με δυνατότητες AI, γεγονός που αναδεικνύει τη σημαντική ψηφιακή ανισότητα που υφίσταται η χώρα. Το ποσοστό των μαθητών στην Ελλάδα που δηλώνει ότι έχει σταθερή πρόσβαση σε συσκευές με δυνατότητες AI είναι μόλις 29%, το οποίο είναι σημαντικά χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 36%.
Οι μαθητές στο Ηνωμένο Βασίλειο φέρεται να έχουν την υψηλότερη πρόσβαση σε ψηφιακές συσκευές που επιτρέπουν τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στο σχολείο, ενώ οι Έλληνες μαθητές αντιμετωπίζουν τα περισσότερα εμπόδια, με το 74% να μην έχει επαρκή πρόσβαση σε συσκευές. Επιπλέον, το 51 % των μαθητών σε όλες τις χώρες αντιμετωπίζει ανεπαρκή συνδεσιμότητα στο διαδίκτυο, με αυτό το πρόβλημα να είναι πιο έντονο στην Πορτογαλία και την Ελλάδα.
Σύμφωνα με την έρευνα, η οποία αποτελεί πρωτοβουλία του Ιδρύματος Vodafone, η Ελλάδα, όπως και η Πορτογαλία, παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα συνδεσιμότητας στο Διαδίκτυο, με το 62% των μαθητών να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση σε αξιόπιστη και γρήγορη σύνδεση.
Εξοικείωση με την Τεχνητή Νοημοσύνη
Η έρευνα ανέδειξε την ανάγκη των μαθητών για εκπαίδευση γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη. Ενώ το 74% των μαθητών αναγνωρίζει τη σημασία της AI για τις μελλοντικές επαγγελματικές τους προοπτικές, η εξοικείωση με την τεχνολογία διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Στην Ελλάδα, οι μαθητές εμφανίζονται λιγότερο εξοικειωμένοι με την AI σε σχέση με άλλες χώρες, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητες τους να την ενσωματώσουν στη μάθηση.
Οι μαθητές γενικά δείχνουν ενδιαφέρον για τη χρήση της AI στην εκπαίδευση, με το 52% να αναγνωρίζει ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βελτιώσει την ακαδημαϊκή τους απόδοση. Ωστόσο, υπάρχουν και σημαντικοί προβληματισμοί, με το 49% να ανησυχεί για το ενδεχόμενο η AI να εντείνει τις ανισότητες στην εκπαίδευση και να διευρύνει το χάσμα στις ακαδημαϊκές επιδόσεις.
Επιπλέον, το 55% των μαθητών θεωρεί ότι η χρήση AI μπορεί να καταστήσει την αξιολόγηση πιο δίκαιη, ενώ υπάρχει και ανησυχία για την πιθανότητα η τεχνολογία να οδηγήσει σε διακρίσεις και εκφοβισμό μέσω πλαστών εικόνων ή βίντεο (deepfakes), μια ανησυχία που είναι ιδιαίτερα έντονη στους μαθητές της Τουρκίας. Παράλληλα, όσο χαμηλότερο είναι το εισόδημα των γονέων, τόσο λιγότερη πρόσβαση έχουν οι μαθητές σε εργαλεία AI στα σχολεία.
Στο μεταξύ, όσο αφορά την ορθολογική χρήση του ΑΙ στα περισσότερα σχολεία, η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης διέπεται από κανονισμούς που θέτει είτε το ίδιο το σχολείο είτε μεμονωμένα οι δάσκαλοι, ενώ το 16 % δηλώνει ότι η χρήση της απαγορεύεται εντελώς στα σχολεία τους. Χρήση και Εξοικείωση των Μαθητών με την Τεχνητή Νοημοσύνη Τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται τόσο εντός όσο και εκτός της τάξης για διάφορους σκοπούς.
Το ChatGPT αναδεικνύεται ως το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο εργαλείο AI, με το 48% των μαθητών να το χρησιμοποιεί προσωπικά και το 47 % να καθοδηγείται από δάσκαλο. Τα επίπεδα εξοικείωσης και κατανόησης της τεχνητής νοημοσύνης επίσης διαφέρουν, με τους περισσότερους μαθητές να δηλώνουν ότι είναι «μέτρια εξοικειωμένοι» αλλά με αξιοσημείωτες διαφορές ανά περιοχή. Για παράδειγμα, οι Πορτογάλοι μαθητές αναφέρουν τα χαμηλότερα επίπεδα εξοικείωσης.
