Της Μαρίας Μόσχου
Σε φάση αναδιάταξης βρίσκεται η ελληνική αγορά ταχυμεταφορών, καθώς συγχωνεύσεις και εξαγορές δημιουργούν μια νέα πραγματικότητα. Η εκτόξευση των ταχυδρομικών αντικειμένων μετά την πανδημία και καινοτομίες όπως τα lockers προκάλεσαν ντόμινο εξελίξεων με πολλές εταιρείες που είχαν και το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς να αναγκάζονται να προσαρμοστούν στο νέο τρόπο «παραδόσεων».
Η ανάγκη για πιο ευέλικτες και ταχύτατες υπηρεσίες παράδοσης, καθώς και η εφαρμογή νέων τεχνολογιών στον τομέα των logistics ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα με στόχο οι εταιρείες ταχυμεταφορών να προσφέρουν στους καταναλωτές περισσότερες επιλογές και ευέλικτες παραδόσεις.
Η συγχώνευση των ΕΛΤΑ Currier με τα ΕΛΤΑ και η εξαγορά της ACS αποτελούν κινήσεις που δείχνουν την κινητικότητα του κλάδου αλλά και τον έντονο ανταγωνισμό για τις εταιρείες που έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς.
Στο νέο αυτό περιβάλλον, ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας είναι η ανάπτυξη των lockers (θυρίδες παραλαβής), που προσφέρουν νέες δυνατότητες στις υπηρεσίες παράδοσης.
Οι ταχυμεταφορές δεν είναι πια μόνο θέμα ταχύτητας. Είναι θέμα δεδομένων, πράσινων υποδομών, customer experience και συνεργειών. Η επόμενη πενταετία θα καθορίσει ποιες εταιρείες θα επιβιώσουν και ποιες θα κυριαρχήσουν σε έναν κλάδο που μεταμορφώνεται γρήγορα, με φόντο την τεχνολογική πρόοδο αλλά και τις αυξανόμενες απαιτήσεις της κοινωνίας.
Οι εξελίξεις
Η αγορά ταχυμεταφορών στην Ελλάδα, αν και μικρότερη σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, παρουσιάζει υψηλή δυναμική, κυρίως λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου. Η ζήτηση για ταχυδρομικές υπηρεσίες έχει αυξηθεί, και ο ανταγωνισμός έχει ενταθεί με την ανάπτυξη νέων παικτών στην αγορά, αλλά και τη διαφοροποίηση των υπηρεσιών των μεγάλων εταιρειών, όπως η ACS, η Speedex, και τα ΕΛΤΑ Courier.
Μεγάλο μέρος της ζήτησης για υπηρεσίες ταχυμεταφορών προέρχεται από τις εταιρείες λιανικής, ενώ σημαντικός παράγοντας είναι και η ανάγκη για παραδόσεις την ίδια ή την επόμενη μέρα. Ο ανταγωνισμός στην αγορά δεν περιορίζεται μόνο στην τιμή και στην ποιότητα της παράδοσης, αλλά και στη δυνατότητα προσφοράς νέων υπηρεσιών, όπως η παράδοση σε αυτόματα σημεία παραλαβής.
Με φόντο την αλματώδη ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου και την είσοδο νέων, ισχυρών διεθνών παικτών, οι ταχυμεταφορές μεταμορφώνονται σε έναν από τους πιο κρίσιμους κρίκους της οικονομίας και του εμπορίου. Η «μάχη του last mile», η επέκταση των «έξυπνων θυρίδων» και ο ψηφιακός μετασχηματισμός των υποδομών καθορίζουν τη νέα εποχή, με την Ελλάδα να λειτουργεί πλέον όχι μόνο ως αγορά, αλλά και ως διαμετακομιστικός κόμβος.
Τα Lockers στην πρώτη γραμμή της νέας αγοράς
Η “μάχη των lockers” είναι η νέα πρόκληση στον τομέα των ταχυμεταφορών. Οι καταναλωτές προτιμούν όλο και περισσότερο τη λύση των αυτόματων σημείων παραλαβής, με τη ζήτηση να αυξάνεται κατακόρυφα. Η ACS διαθέτει ήδη 800 lockers και σκοπεύει να φτάσει τα 1.500 έως τα τέλη του 2025, με τελικό στόχο τις 3.000 μονάδες. Η ψηφιακή βοηθός ACiStant ενισχύει την εμπειρία χρήστη και την ευκολία στη διαχείριση παραλαβών, με ποσοστά ικανοποίησης άνω του 97%.
Παράλληλα, η Box Now έχει εγκαταστήσει ήδη 2.400 lockers με 120.000 θυρίδες, εξυπηρετώντας πάνω από 11 εκατ. αποστολές και σχεδιάζει επέκταση στις 150.000 θυρίδες το 2025. Η εταιρεία ετοιμάζεται να επεκταθεί και σε 10 ελληνικά νησιά.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η κινεζική Shein και η Temu επηρεάζουν καταλυτικά τη ζήτηση, αλλάζοντας τις ροές και ενισχύοντας τις εισαγωγές μικροδεμάτων από Ασία. Οι παραγγελίες τους καταλήγουν ολοένα και συχνότερα σε lockers, δείγμα της στροφής των καταναλωτών προς ταχύτερες και πιο ευέλικτες λύσεις.
Η σύνδεση με το e-commerce
Το μέλλον των ταχυμεταφορών είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου. Με τους καταναλωτές να απαιτούν περισσότερες επιλογές και ευελιξία στις παραδόσεις, οι εταιρείες courier μετατρέπονται σε βασικούς κρίκους του omnichannel retail.
Πλατφόρμες όπως Skroutz, BoxNow, efood και marketplaces όπως το Amazon λανσάρουν δικές τους υπηρεσίες logistics ή συνεργάζονται με ανεξάρτητους παρόχους, διεκδικώντας τον έλεγχο της «τελευταίας διαδρομής» (last mile) – εκεί όπου κρίνεται η εμπειρία του πελάτη.
Η μεγάλη είσοδος της GLS μέσω της ACS
Η πώληση της ACS, της μεγαλύτερης ιδιωτικής εταιρείας ταχυμεταφορών στη χώρα, στην παγκόσμια δύναμη του κλάδου GLS, σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την ελληνική αγορά. Η συμφωνία, που ξεκίνησε με τη μεταβίβαση του 20% των μετοχών έναντι 77 εκατ. ευρώ και με δυνατότητα εξαγοράς του υπόλοιπου 80% μέσα στην επόμενη διετία έναντι κατ’ ελάχιστο 296 εκατ. ευρώ, δίνει ισχυρή ώθηση στη διεθνοποίηση των υπηρεσιών της εταιρείας.
Η ACS διακινεί περισσότερες από 50 εκατ. αποστολές τον χρόνο, διαθέτοντας 750 σημεία εξυπηρέτησης σε Ελλάδα, Κύπρο, Αλβανία και Βουλγαρία, με πάνω από 3.700 εργαζόμενους. Το μερίδιό της στην εγχώρια αγορά αγγίζει το 25%, ενώ με τις διεθνείς αποστολές φτάνει έως και το 35%. Την τριετία 2021–2023 υλοποίησε επενδυτικό πλάνο 50 εκατ. ευρώ, με αιχμή το νέο υπερσύγχρονο κέντρο διαλογής 36.000 τ.μ. στο Αιγάλεω. Προγραμματίζει νέες επενδύσεις 50 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 15 εκατ. θα διατεθούν για την εγκατάσταση έξυπνων θυρίδων.
Στο ίδιο πλαίσιο εγκαινίασε το υπερσύγχρονο Κέντρο Διανομής στα Οινόφυτα, επένδυσης άνω των 40 εκατ. ευρώ, με ρομποτικά συστήματα και δυνατότητα διαχείρισης εκατοντάδων χιλιάδων αποστολών την ημέρα. Παράλληλα επεκτείνει το δίκτυο parcel lockers σε όλη την Ελλάδα.
ΕΛΤΑ: Ψηφιακός μετασχηματισμός και νέα στρατηγική
Τα ΕΛΤΑ έχουν θέσει στο επίκεντρο την τεχνολογική αναβάθμιση, τη βελτίωση των υποδομών και την παροχή ψηφιακών υπηρεσιών που συνδέουν τις επιχειρήσεις και τους πολίτες σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Υπό νέο σχεδιασμό, με στόχο την ανασυγκρότηση του δικτύου, την επέκταση ψηφιακών υπηρεσιών και την ενίσχυση της εξυπηρέτησης εκτός αστικών κέντρων, τα ΕΛΤΑ αξιοποιούν τις υποδομές τους και το εκτεταμένο δίκτυο καταστημάτων τους.
Ο οργανισμός στοχεύει στη μετατροπή του παραδοσιακού ταχυδρομείου σε έναν πολυδιάστατο πάροχο μεταφορών και ψηφιακών υπηρεσιών. Ήδη, μετά τη συγχώνευση των ΕΛΤΑ Courier με τη μητρική εταιρεία, έχει ξεκινήσει η ανάπτυξη νέων προϊόντων για τον ψηφιακό πελάτη, ενώ προτεραιότητα αποτελεί η ενίσχυση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος μέσω της αξιοποίησης του εκτεταμένου δικτύου του οργανισμού.
Η είσοδος της Emirates αλλάζει τα δεδομένα διεθνώς
Ένα από τα πιο ηχηρά νέα είναι η είσοδος της Emirates στον χώρο των ταχυμεταφορών με την υπηρεσία Emirates Courier Express. Η νέα υπηρεσία βασίζεται στο διεθνές δίκτυο της εταιρείας και υπόσχεται άμεση παράδοση μέσα σε λιγότερο από 48 ώρες, με μεταφορές «απευθείας» από σημείο σε σημείο – ανατρέποντας το παραδοσιακό μοντέλο “hub & spoke”. Η Emirates αξιοποιεί πάνω από 250 αεροσκάφη, διαθέτοντας παγκόσμια εμβέλεια και δυνατότητα κλιμάκωσης ανάλογα με τις εποχικές ανάγκες. Με έμφαση στην τεχνολογία, η υπηρεσία παρέχει συστήματα παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο, δυνατότητα εξατομικευμένων λύσεων και ενσωμάτωση στο λογισμικό των πελατών, ανεβάζοντας τον πήχη στον διεθνή ανταγωνισμό.
Speedex: Ψηφιακός μετασχηματισμός και επέκταση υποδομών
Η Speedex επενδύει στον ψηφιακό μετασχηματισμό των υπηρεσιών της, με την ανάπτυξη νέων εφαρμογών για την παρακολούθηση αποστολών σε πραγματικό χρόνο και την αυτοματοποίηση των διαδικασιών διανομής. Παράλληλα, προχωρά στην κατασκευή νέου κέντρου διαλογής στη βόρεια Αττική, με στόχο την αύξηση της αποδοτικότητας και τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πελατών.
BoxNow: Καινοτομία στις υπηρεσίες παράδοσης
Η BoxNow αναπτύσσει δίκτυο έξυπνων θυρίδων (lockers) σε όλη την Ελλάδα, προσφέροντας στους καταναλωτές τη δυνατότητα παραλαβής δεμάτων 24/7, χωρίς επαφή και αναμονή. Η εταιρεία συνεργάζεται με μεγάλες πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου, ενισχύοντας την παρουσία της στην αγορά και προωθώντας βιώσιμες λύσεις παράδοσης.
Η αγορά ταχυμεταφορών στην Ελλάδα με αριθμούς
Η ελληνική αγορά ταχυμεταφορών, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕΤΤ για το 2023, κατέγραψε:
- 607 εκατ. ευρώ σε έσοδα (+16% σε σχέση με το 2022)
- 134 εκατ. ταχυδρομικά αντικείμενα (+11%)
- 720 ενεργές εταιρείες, με 6 εξ αυτών να διακινούν το 65% του όγκου και να κατέχουν το 74% των συνολικών εσόδων
Η Αττική και η Μακεδονία παραμένουν οι βασικοί κόμβοι της εγχώριας δραστηριότητας, καθώς από εκεί προέρχεται το 83% των αποστολών και εκεί καταλήγει το 62%. Το 67% των αποστολών αφορά σε δέματα και μικροδέματα, τα οποία αποφέρουν το 79% των εσόδων, επιβεβαιώνοντας την κυριαρχία του ηλεκτρονικού εμπορίου. Το 93% των εσόδων προέρχεται από συμβάσεις με επιχειρήσεις – κυρίως ηλεκτρονικά καταστήματα (43%), ενώ μόλις το 7% από λιανική.
Ψηφιακή επανάσταση και περιβαλλοντικό αποτύπωμα
Οι lockers μειώνουν τις διαδρομές των διανομέων, αποσυμφορίζουν τα φυσικά καταστήματα και περιορίζουν τις εκπομπές ρύπων. Παράλληλα, καινοτομίες όπως η ACiStant της ACS και οι ψηφιακές πλατφόρμες για διαχείριση αποστολών αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης στροφής προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό, ο οποίος αποτελεί εργαλείο βελτίωσης, αλλά και προϋπόθεση βιωσιμότητας.
