- της Νατάσας Φραγκούλη
Τον επενδυτικό τους βηματισμό προς την καινοτομία αυξάνουν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, οι οποίες διευρύνουν τους προϋπολογισμούς που κατευθύνουν σε έρευνα και ανάπτυξη. Ωστόσο, οι επενδύσεις της ευρωπαϊκής βιομηχανίας σε Ε&Α, αν και αυξανόμενες, δεν «τρέχουν» με τον ίδιο ρυθμό που κινούνται οι ανταγωνιστές σε ΗΠΑ και Κίνα.
Οι βιομηχανικές επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 8,9% το 2021, σύμφωνα με τον πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ για τις βιομηχανικές επενδύσεις σε Ε&Α για το 2022. Ωστόσο, ο αντίστοιχος ρυθμός αύξησης για τις ΗΠΑ και την Κίνα ήταν 16,5% και 24,9%, αντίστοιχα.
Σε κάθε περίπτωση, αν και υποδεέστερες των διεθνών ανταγωνιστών της, οι επιδόσεις των ευρωπαϊκών εταιρειών σε Ε&Α κάθε άλλο παρά αμελητέες είναι. Η έρευνα της ΕΕ δείχνει ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία επανέρχεται σε καλό δρόμο όσον αφορά τις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη, καθώς οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 8,9% το 2021 έναντι μείωσης κατά 2,2% λόγω της πανδημίας το 2020.
Η ΕΕ παραμένει ο παγκόσμιος ηγέτης σε επενδύσεις σε Ε&Α από τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, όπου ο μετασχηματισμός προς τα ηλεκτρικά οχήματα και η ψηφιοποίηση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, τόσο σε καθιερωμένες όσο και σε νεότερες εταιρείες. Στην Ευρώπη εντοπίζεται, στο μεταξύ, ευρεία τομεακή διαφοροποίηση, ιδίως σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, όπου οι επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη επικεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό στις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ).
Το ορόσημο του 1 τρισ. ευρώ
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα σε Ε&Α αυξήθηκαν σημαντικά, πάνω από τα επίπεδα που είχαν πριν από την πανδημία (κατά 14,8% το 2021 έναντι του 2020). Για πρώτη φορά από τον πίνακα αποτελεσμάτων του 2004, οι συνολικές επενδύσεις σε Ε&Α από τις 2.500 κορυφαίες επιχειρήσεις παγκοσμίως υπερέβησαν το 1 τρισεκατομμύριο ευρώ.
Μια σημαντική αλλαγή είναι ότι οι κινεζικές επιχειρήσεις έχουν πλέον αθροιστικά ελαφρώς μεγαλύτερο μερίδιο επί του παγκόσμιου συνόλου απ᾽ ό,τι οι επιχειρήσεις της ΕΕ (17,9% για τις κινεζικές και 17,6% για τις επιχειρήσεις της ΕΕ, αντίστοιχα). Το μερίδιο των αμερικανικών επιχειρήσεων, που είναι και το μεγαλύτερο, αυξήθηκε στο 40,2% του παγκόσμιου συνόλου.
Ποιοι κλάδοι επενδύουν τα περισσότερα
Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν μια εντατικοποίηση του παγκόσμιου τεχνολογικού αγώνα δρόμου στους τέσσερις βασικούς τομείς, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν πάνω από τα τρία τέταρτα του συνόλου της εταιρικής Ε&Α στην ΕΕ:
- παραγωγή ΤΠΕ (22,6%),
- βιομηχανίες υγείας (21,5%),
- υπηρεσίες ΤΠΕ (19,8%) και
- αυτοκινητοβιομηχανία (13,9%).
Πολλά κράτη μέλη της ΕΕ έχουν σημαντικούς παίκτες Ε&Α σε τομείς όπως η αεροδιαστημική, η αμυντική και η χημική βιομηχανία, επιπλέον των κλάδων της αυτοκινητοβιομηχανίας, των ΤΠΕ και της υγείας. Μεταξύ των 1.000 κορυφαίων επιχειρήσεων της ΕΕ περιλαμβάνεται σημαντικός αριθμός μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων από τους τομείς της υγείας και των ΤΠΕ που παρουσίασαν ελπιδοφόρα ανάπτυξη της Ε&Α το 2021.
Στο μεταξύ, η κατάταξη των επιχειρήσεων του πίνακα αποτελεσμάτων βάσει των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στις πράσινες τεχνολογίες και στις τεχνολογίες κυκλικής οικονομίας δείχνει ότι οι επιχειρήσεις της ΕΕ και των ΗΠΑ πρωτοπορούν σε διπλώματα ευρεσιτεχνίας υψηλής αξίας, ενώ η ΕΕ προηγείται επίσης σε εφευρέσεις που σχετίζονται με την κυκλικότητα.
