- Γράφει η Μαρία Μόσχου
Σε τροχιά διαστήματος θέλει να μπει η Ελλάδα και να χαράξει εθνική στρατηγική με τις κατευθύνσεις, προτεραιότητες και δράσεις της χώρας στο πεδίο του Διαστήματος. Για το σκοπό αυτό η Κοινωνία της Πληροφορίας έχει προκηρήξει διαγωνισμό αναζήτησης συμβούλου προς το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος (ΕΛΚΕΔ).
Η Ελληνική Διαστημική Στρατηγική αναμένεται να συμβάλλει στην συστηματική υλοποίηση δράσεων σχετικών με το Διάστημα, καλύπτοντας την έρευνα και την ανάπτυξη, την εκπαίδευση, τη διεθνή συνεργασία, την εμπλοκή του εμπορικού τομέα, τη διαμόρφωση πολιτικής αλλά και την επιρροή στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας.
Με αυτό τον τρόπο θα αποτελέσει σταθμό στην ευρύτερη προσπάθεια της Ελλάδας να μεγεθύνει την παρουσίας της στη διεθνή αρένα αλλά και να εκμεταλλευτεί λύσεις υποστηριζόμενες από διαστημικές τεχνολογίες προς όφελος της Ελληνικής οικονομίας, κοινωνίας, καινοτομίας και επιστημονικής προόδου.
Στο πλαίσιο αυτό, οι συμφωνίες με την εκτόξευση μικροδορυφόρων αλλά και οι λήψεις και οι φωτογραφίες που θα μας παρέχουν αυτές οι συμβάσεις που έχουν ήδη υπογραφεί μπορούν να εξοικονομήσουν στην Ελλάδα εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ που δαπανούνται από τις φυσικές καταστροφές.
Βασικός βραχίονας του έργου είναι ένα πλέγμα συμβουλευτικών υπηρεσιών με τη μορφή αναλυτικών αναφορών και προτάσεων, συμπεριλαμβανομένων και συναντήσεων με εξειδικευμένους επιστήμονες και εκπρόσωπους φορέων, όπου απαιτείται, που θα ορίζει η Αναθέτουσα Αρχή. Όλες οι συλλεγμένες πληροφορίες (είτε ως αποτέλεσμα πρωτογενούς έρευνας, είτε μέσω συνεντεύξεων με διάφορους φορείς) θα πρέπει επίσης να γίνουν διαθέσιμες σε ψηφιακή μορφή.
Η διαστημική Ελλάδα
Η σημασία του διαστήματος και των διαστημικών εφαρμογών αυξάνεται διαρκώς. Αυτό αντικατοπτρίζεται στη σημαντική αύξηση τόσο των Ευρωπαϊκών όσο και των παγκόσμιων επενδύσεων, δημόσιων και ιδιωτικών, σε δραστηριότητες που επαφίονται του διαστήματος, καθώς και στην διευρυμένη χρήση τεχνολογικών λύσεων που αξιοποιούν δορυφορικά δεδομένα. Σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο καθίσταται αναγκαίο η Ελλάδα να εκπονήσει την πρώτη ολοκληρωμένη διαστημική στρατηγική που θα καθοδηγήσει τις ελληνικές δράσεις τα επόμενα χρόνια και θα συνδράμει στην ισχυροποίηση του ρόλου της χώρας στο Ευρωπαϊκό και το παγκόσμιο στερέωμα.
Το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος, στο πλαίσιο της θεσμικής του ευθύνης, έχει προτείνει στις 6 Ιουλίου 2021 τις ακόλουθες αρχές ως πυλώνες της Εθνικής Διαστημικής Πολιτικής:
- Ενίσχυση της εθνικής άμυνας, της ασφάλειας και της πολιτικής προστασίας
- Ενίσχυση της εθνικής οικονομίας
- Επιδίωξη των στόχων του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη χρήση του Διαστήματος προς όφελος της ανθρωπότητας
- Ενίσχυση της επιστημονικής αριστείας και συμβολή στην επιστημονική έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη
- Υποστήριξη της πολιτείας σε θέματα διακυβέρνησης και λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης και προσφορά ολοκληρωμένων δορυφορικών υπηρεσιών υψηλής ποιότητας στον πολίτη και τις επιχειρήσεις
- Ανάπτυξη εθνικών ικανοτήτων και ανάσχεση της διαρροής έμψυχου δυναμικού
- Ενίσχυση της εξωστρέφειας και της διεθνούς παρουσίας της Ελλάδας
Η Ελληνική Διαστημική Στρατηγική θα πρέπει να εξειδικεύει τις στρατηγικές κατευθύνσεις και τη διαστημική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα διαστημικά συστήματα και οι διαστημικές υπηρεσίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία της κοινωνίας και της οικονομίας μας, καθώς και για την ασφάλεια και την άμυνα.
Οι διαστημικές δραστηριότητες και εφαρμογές μπορούν να έχουν ουσιαστική συμβολή στην ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας και συχνά επηρεάζουν άμεσα την καθημερινή ζωή των πολιτών σε όλους τους τομείς:
- κοινωνικές: η ευημερία των πολιτών εξαρτάται από τη διαστημική πολιτική σε τομείς όπως το περιβάλλον, η αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, η κρατική και η ιδιωτική ασφάλεια, η ανθρωπιστική και η αναπτυξιακή βοήθεια, οι μεταφορές, η κοινωνία της πληροφορίας
- οικονομικές: το διάστημα αποτελεί γεννήτορα γνώσεων, νέων προϊόντων και νέων μορφών βιομηχανικής συνεργασίας, αποτελεί κινητήρια δύναμη της καινοτομίας και συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα, την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας
- στρατηγικές: το διάστημα επιτρέπει στη χώρα να ενισχύει τη θέση της ως μείζων παίκτης στην παγκόσμια σκηνή και συμβάλλει στην οικονομική και πολιτική της ανεξαρτησία.
Το Διάστημα έχει καταστεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής μας ζωής. Οι πολίτες ολοένα και περισσότερο βασίζονται σε διαστημικές τεχνολογίες όταν χρησιμοποιούν το κινητό τους τηλέφωνο, όταν παρακολουθούν τηλεόραση, όταν ταξιδεύουν, όταν λαμβάνουν την πρόβλεψη για τον καιρό, όταν κινδυνεύει η ασφάλεια τους.
Αυτή η συνεχής αναπτυσσόμενη εξέλιξη του διαστημικού τομέα, με τις ανάλογες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, υπόσχεται να βοηθήσει τον άνθρωπο να επιλύσει μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει μέσα στις επόμενες δεκαετίες.
Η στρατηγική σημασία της διαστημικής τεχνολογίας και των εφαρμογών της για κοινωνικο-οικονομική ευημερία και ανάπτυξη, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς και για προώθηση της επιστημονικής αριστείας και της έρευνας, είναι πλέον αδιαμφισβήτητη. Ειδικότερα, η οργάνωση και διαχείριση ζητημάτων δημόσιας ασφάλειας και πολιτικής προστασίας, η παρακολούθηση και προστασία του περιβάλλοντος, η πρόβλεψη και αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, καθώς και η έξυπνη διαχείριση των πόρων (υδάτινων, ενεργειακών, γεωργικών, πολιτιστικών) και των υποδομών (δικτύων μεταφορών και ενέργειας) αποτελούν τομείς όπου οι διαστημικές εφαρμογές μπορούν να δώσουν λύσεις με σημαντική επιπρόσθετη αξία.
Επίσης, το Διάστημα αποτελεί, σε παγκόσμια κλίμακα, πεδίο επιχειρηματικής δραστηριότητας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τόσο η ΕΕ όσο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ΕΟΔ) επιδιώκουν την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής διαστημικής βιομηχανίας.
Η εκπόνηση της Εθνικής Στρατηγικής θα πρέπει να στηριχθεί στη συγκέντρωση και ανάλυση (παραμετροποίηση και ταξινόμηση) πληροφορίας που αφορά στα προαναφερθέντα, καθώς και στον καθορισμό στοχοθεσίας, συγκεκριμένων δράσεων και υπευθυνοτήτων τόσο από τον Δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, μέσων και πόρων υλοποίησης, δεικτών παρακολούθησης και πλαισίου τακτικής επικαιροποίησης.
Ως εκ τούτου, κρίνεται αναγκαία η συμβολή, κατά τα διεθνή πρότυπα, οργανισμού/ομάδας με εγνωσμένη αξία και παρουσία στο διεθνές στερέωμα, εξαιρετική κατανόηση του ελληνικού γίγνεσθαι και πλούσια εμπειρία, αλλά και προϋπηρεσία σε ανάλογες δραστηριότητες.
