Ιδιαίτερα περιορισμένη είναι η χρήση εναλλακτικών καυσίμων στην χώρα μας καταλαμβάνοντας μόνο το 6,7% των καυσίμων που καταναλώθηκαν στις μεταφορές το 2015.
Όπως ανέφερε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών Θάνος Βούρδας, μιλώντας στο 1ο Συνέδριο Ηλεκτροκίνησης 2018, με τίτλο «Δυνατότητες Εισαγωγής Εναλλακτικής- Αντιρρυπαντικής Κίνησης στην Ελλάδα», αντίστοιχα, μόλις το 0,5% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα αφορά στις μεταφορές και κυρίως στο σιδηροδρομικό δίκτυο.
Παράλληλα τόνισε ότι το 86% του συνόλου των εν κυκλοφορία οχημάτων στη χώρα κάνουν χρήση κάποιου είδους βενζίνης (απλή ή αμόλυβδη/καταλυτικό), ενώ το 13,3% του συνόλου των κυκλοφορούντων οχημάτων κάνουν χρήση πετρελαίου.
Ο ίδιος συμπλήρωσε ότι στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 2018, το υπουργείο έχει προτείνει την ένταξη της «Μελέτη σύνταξης επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσης για την εφαρμογή του Εθνικού Πλαισίου Πολιτικής στις υποδομές Εναλλακτικών Καυσίμων».
Η ομιλία του Κ. Βούρδα
Το 1997 ολοκληρώθηκαν οι πρώτες διεθνείς συμφωνίες με την υπογραφή του πρωτοκόλλου του Κιότο, που στόχευαν στον περιορισμό των εκλυόμενων ρύπων του θερμοκηπίου, ενώ συνεχίστηκαν οι διαπραγματεύσεις και στην Σύνοδο της Κοπεγχάγης το 2009, με στόχο μια πιο ουσιαστική συμφωνία μεταξύ κρατών για τη μείωση των εκλυόμενων ρύπων σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) παράλληλα με τις διεθνείς αυτές συμφωνίες έχει αναλάβει ένα πρωτοποριακό ρόλο στην προσπάθεια άμβλυνσης της κλιματικής αλλαγής. Για να εκπληρωθούν οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η ΕΕ στην 21η Διάσκεψη των συμβαλλόμενων μερών της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC) που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι το 2015, πρέπει να επιταχυνθεί και η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές στον τομέα των μεταφορών με σταθερή πορεία προς μηδενικές εκπομπές έως τα μέσα του αιώνα.
Τον Οκτώβριο του 2017, με Κοινή Υπουργική Απόφαση δέκα Υπουργείων δημοσιεύθηκε το Εθνικό Πλαίσιο Πολιτικής Υποδομών Εναλλακτικών Καυσίμων, κατ’ εξουσιοδότηση του ν. 4439/2016 που ενσωμάτωσε την Ευρωπαϊκή Οδηγία94/2014, αναζητώντας πολιτικές μείωσης των εκλυόμενων ρύπων στον τομέα των μεταφορών (οχήματα, πλωτά κτλ), μέσω του περιορισμού της χρήσης συμβατικών υγρών καυσίμων όπως το πετρέλαιο, βενζίνη κτλ και προώθηση της χρήσης «εναλλακτικών καυσίμων». Σύμφωνα με την οδηγία ως εναλλακτικά καύσιμα, θεωρούνται τα καύσιμα που είναι πιο φιλικά προς το περιβάλλον, και μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται τα βιοκαύσιμα, το φυσικό αέριο, το υγραέριο και ο ηλεκτρισμός, εφόσον αυτός προέρχεται σε μεγάλο ποσοστό από την αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Στο Εθνικό Πλαίσιο Πολιτικής για τις Υποδομές Εναλλακτικών Καυσίμων αποτυπώνεται και αξιολογείται η υφιστάμενη κατάσταση και η δυνατότητα μελλοντικής ανάπτυξης των υποδομών εναλλακτικών καυσίμων στον Τομέα των Μεταφορών.
Το 86% του συνόλου των εν κυκλοφορία οχημάτων στη χώρα κάνουν χρήση κάποιου είδους βενζίνης (απλή ή αμόλυβδη/καταλυτικό), ενώ το 13,3% του συνόλου των κυκλοφορούντων οχημάτων κάνουν χρήση πετρελαίου.
Στην Ελλάδα η χρήση εναλλακτικών καυσίμων στις μεταφορές είναι πολύ περιορισμένη και καταλαμβάνει το 6,7% των καυσίμων που καταναλώθηκαν στις μεταφορές το 2015. Αντίστοιχα, μόλις το 0,5% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα αφορά στις μεταφορές και κυρίως στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Εκτός από το υγραέριο που παρουσιάζει σταδιακή αύξηση τα τελευταία 7 χρόνια στην Ελλάδα, το βιοαέριο είναι ένα ακόμα εναλλακτικό καύσιμο με σταθερή αύξηση στο τομέα των μεταφορών από το 2005 και μετά, κυρίως ως μείγμα στο βιοντίζελ. Σε μεγάλους ρυθμούς αύξησης αναμένεται και η χρήση υγραερίου στα ιδιωτικής χρήσης οχήματα, για όσο διάστημα το κόστος υγραερίου παραμένει σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τα υπόλοιπα καύσιμα της αγοράς.
Στο Εθνικό Πλαίσιο Πολιτικής περιλαμβάνονται οι εθνικοί σκοποί και στόχοι για την ανάπτυξη Υποδομών Εναλλακτικών Καυσίμων, οι οποίοι συμμορφώνονται προς τις ελάχιστες προδιαγραφές που ορίζει η Οδηγία, οι οποίεςδύνανται να αναπροσαρμόζονται βάσει της εκτίμησης της εθνικής, περιφερειακής και ευρωπαϊκής ζήτησης. Αυτό συνεπάγεται μια δέσμη μέτρων για τα οποία πρέπει όλα τα αρμόδια Υπουργεία να προχωρήσουμε με πρωτοβουλίες, δέσμευση στους στόχους και αγαστή συνεργασία.
Με κριτήριο τις γενικές κατευθύνσειςγια την μείωση συμβατικών μορφών ενέργειας στις μεταφορές και τη μείωση των εκλυόμενων ρύπων, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών υποστηρίζει και συμμετέχει σε μια σειρά δράσεων και θεσμικών ρυθμίσεων.
ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΝΤΑΞΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΤΟ ΠΔΕ 2018
Στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 2018 έχουμε προτείνει την ένταξη της «Μελέτη σύνταξης επιχειρησιακού Σχεδίου Δράσης για την εφαρμογή του Εθνικού Πλαισίου Πολιτικής στις υποδομές Εναλλακτικών Καυσίμων» με ορίζοντα ολοκλήρωσης τους 12 μήνες.
Η μελέτη έχει ως κύριο στόχο τη διερεύνηση και καθορισμό κριτηρίων αξιολόγησηςτης δυνατότητας ανάπτυξης υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, καθώς και των πολιτικών, θεσμικών,τεχνικών και κυρίως οικονομικών μέτρων που πρέπει να ληφθούν, προκειμένου για την εφαρμογή ή τον ενδεχόμενο επαναπροσδιορισμό των στόχων της χώρα μας, οι οποίοι αναφέρονται στο Εθνικό Πλαίσιο.
Πρωτίστως, η μελέτη θα περιλαμβάνει την αξιολόγηση των διαφόρων τεχνολογικών οχημάτων που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα. Ειδικότερα, θα πρέπει αρχικά να γίνει καταγραφή και αξιολόγηση με τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά κριτήρια της χρήσης των διαφόρων τεχνολογιών οχημάτων που κινούνται με εναλλακτικά καύσιμα. Βασική παράμετρος είναι το αρχικό κόστος αγοράς και το κόστος λειτουργίας και συντήρησης των οχημάτων.
Η εκτίμηση του αναμενόμενου κόστους εναλλακτικών καυσίμων για τη λειτουργία των οχημάτων, της εξοικονόμησης τελικής και πρωτογενούς ενέργειας,της δυνατότητας αξιοποίησης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μέσω της ηλεκτροκίνησης καθώς, της επίδρασης της χρήσης οχημάτων εναλλακτικών καυσίμων στον περιορισμό της εξάρτησης της χώρας από την εισαγόμενη ενέργεια, καθώς και τα περιβαλλοντικά οφέλη, είναι ορισμένες παράμετροι που θα πρέπει να αξιολογηθούν στη μελέτη.
Επίσης, στη μελέτη θα γίνει η απαιτούμενη διερεύνηση καιαξιολόγηση της δυνατότητας ανάπτυξης και της επάρκειας εφοδιασμού των υποδομών εναλλακτικών καυσίμων. Η διερεύνηση αυτή θα περιλαμβάνει:
α) την εκτίμηση της επάρκειας ή της ενδεχόμενης ενίσχυσης του ηλεκτρικού δικτύου για την κάλυψη σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων σε όλες τις ελληνικές περιοχές και πλωτών μέσων στα λιμάνια τουλάχιστον του κεντρικού δικτύου του TEN-T.
β) Δυνατότητα επέκτασης του δικτύου διανομής και μεταφοράς Πεπιεσμένου Φυσικού αέριου, καθώς και δυνατότητα μεταφοράς και διάθεσης υγροποιημένου φυσικού αέριου κατ’ ελάχιστο σε λιμάνια του κεντρικού δικτύου του ΤΕΝ-Τ.
Οι υποδομές αφορούν τόσο την χερσαία όσο και την νησιωτική Ελλάδα, καλύπτοντας τα χερσαία, τα θαλάσσια και τα αεροπορικά μεταφορικά μέσα.
Κύριες Δράσεις του ΥΠΥΜΕ
Ηλεκτροκίνηση
Όσον αφορά την ηλεκτροκίνηση, και σε συνεργασία πάντα με τη ΔΕΔΗΕ και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, αναμένεται άμεσα η ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου που αφορά τις προδιαγραφές των υποδομών επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, καθώς και τη διαδικασία αδειοδότησή των υποδομών αυτών .Ειδικότερα, το 2015 είχαν καθοριστεί οι όροι, προϋποθέσεις και τεχνικές προδιαγραφές συσκευών φόρτισης συσσωρευτών ηλεκτροκίνητων οχημάτων, για την εγκατάσταση αυτών σε υφιστάμενα ή υπό αδειοδότηση Πρατήρια παροχής Καυσίμων και Ενέργειας», στεγασμένους και υπαίθριους σταθμούς αυτοκινήτων, συνεργεία συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων, μοτοσικλετών και μοτοποδηλάτων, δημόσια ή ιδιωτικά Κ.Τ.Ε.Ο. Εντός του 2ου τριμήνου του 2018 αναμένεται η τροποποίηση αυτής της σχετικής ΚΥΑ με στόχο την επέκταση των επιτρεπόμενων χώρων εγκατάστασης συσκευών φόρτισης συσσωρευτών ηλεκτρικών οχημάτων σε δημοσίως προσβάσιμα σημεία επαναφόρτισης κατά μήκος του αστικού, υπεραστικού και εθνικού οδικού δικτύου, σε χώρους στάθμευσης δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, καθώς επίσης και σε τερματικούς σταθμούς ή σε σταθμούς μετεπιβίβασης μέσων μαζικής μεταφοράς επιβατών.
Αεριοκίνηση
Αντίστοιχα αναμένεται μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2018, να εκδοθεί και η κοινή υπουργική απόφαση που αφορά στις υποδομές εφοδιασμού πεπιεσμένου φυσικού Αερίου (CNG), σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και πάντα με την τεχνική υποστήριξη της ΔΕΠΑ. Στην κυα αυτή θα καθορίζονται οι όροι, προϋποθέσεις, οι τεχνικές προδιαγραφές, τα αρμόδια όργανα και προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας των εγκαταστάσεων παροχής πεπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) και μικτών πρατηρίων υγρών καυσίμων, υγραερίου (LPG) και πεπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG), ή συνδυασμό αυτών, προκειμένου για τον εφοδιασμό τροχοφόρων οχημάτων.
Στόλος λεωφορείων
Όσον αφορά την ανανέωση σημαντικού ποσοστού του παλαιού στόλου των αστικών λεωφορείων, τόσο για τις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, όσο και για τις υπόλοιπες αστικές περιοχές της χώρας (αστικά ΚΤΕΛ), το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών διαπραγματεύεται με την Δ/νση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής DG Move και με τη Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αντίστοιχες χρηματοδοτήσεις μέσω του άξονα της επιτροπής Clean Transport.
Ένα πρώτο βήμα είναι ή ένταξη 90 νέων αστικών λεωφορείων του Ο.Α.Σ.Α. στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα – ΠΕΠ Αττικής, τα οποία θα κινούνται με εναλλακτικά καύσιμα, κυρίως με ηλεκτρισμό και φυσικό αέριο. Παράλληλα το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, βάσει του στρατηγικού σχεδιασμού του, έχει αιτηθεί και δεσμεύσει μέχρι σήμερα ογδόντα εκατομμύρια (80.000.000) Ευρώ στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 για περαιτέρω ανανέωση του στόλου του Ο.Α.Σ.Α., τα οποία θα κινούνται επίσης με εναλλακτικά καύσιμα, κυρίως με ηλεκτρισμό και φυσικό αέριο.
Παράλληλα το Υπουργείο επιχειρεί μέσω κατάθεσης πρότασης στο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής«CEFBlending», την εξασφάλιση πόρων για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, όπως είναι σταθμοί ηλεκτρικής φόρτισης των λεωφορείων των μητροπολιτικών περιοχών της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης αλλά και σταθμοί ανεφοδιασμού φυσικού αερίου.
Το Υπουργείο μας βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της DGMOVE για να ενημερώνεται για τις τεχνολογικές λύσεις της «πράσινης» μεταφοράςαλλά και την ύπαρξη χρηματοδοτικών εργαλείων για να γίνει επιτέλους καθημερινότητα και να μην παραμείνει όραμα.
Ενίσχυση σιδηροδρόμου μετά από χρόνια
Όσον αφορά τα μέσα σταθερή τροχιάς (μετρό και τραμ) η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας είναι δεδομένη και βαίνει συνεχώς αυξανόμενη. Μέχρι σήμερα έχει ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός και αναμένεται τα επόμενα χρόνια να υλοποιηθεί η επέκταση του μετρό της Αθήνας και η ολοκλήρωση του μετρό της Θεσσαλονίκης καθώς και του τραμ στον Πειραιά, με τα αναμενόμενα περιβαλλοντικά και ενεργειακά οφέλη. Επιπλέον, υπό υλοποίηση βρίσκεται η επέκταση του προαστιακού από το Κιάτο προς Πάτρα, ενώ παράλληλα υπό σχεδιασμό βρίσκεται η μελλοντική επέκταση του προαστιακού και σε άλλες περιοχές της Αττικής όπως το Λαύριο και η Ραφήνα. Τέλος εντός του 2018 ολοκληρώνεται η ηλεκτροκίνηση του σιδηροδρομικού τμήματος Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Ειδομένη.
Τομέας της Εφοδιαστικής
Στα πλαίσια της προώθησης των βιώσιμων αστικών εμπορευματικών μεταφορών/διανομών (citylogistics), με συνεργασία των Υπουργών Υποδομών και Μεταφορών, Εσωτερικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, συντάχθηκε Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος (το οποίο έχει αποσταλεί στο ΣτΕ). Ως αντικείμενο έχει τη θεσμοθέτηση πλαισίου κανόνων για την προσωρινή αποθήκευση και την απρόσκοπτη μεταφορά (με Οχήματα Μεταφοράς Καθαρών Τεχνολογιών που κινούνται εξ’ολοκλήρου ή εν μέρει με εναλλακτικά καύσιμα, όπως αυτά ορίζονται στο ν.4439/2016) και τη διανομή αγαθών και εμπορευμάτων, εντός και περιμετρικά αστικής περιοχής, με γνώμονα τη διασφάλιση της ελάχιστης δυνατής διατάραξης του αστικού ιστού, της αστικής κυκλοφορίας και περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.
Περαιτέρω, με στόχο τη βελτίωση των περιβαλλοντικών και ενεργειακών επιδόσεων των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Εφοδιαστική, στην κατεύθυνση παροχής κινήτρου ανάδειξης «πράσινων» επιχειρήσεων, τον περασμένο Γενάρη εκδόθηκε απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, η οποία προβλέπει τη δημιουργία κεντρικής βάσης δεδομένων στο Υπουργείο μας, όπου θα καταγράφονται οι περιβαλλοντικές επιδόσεις των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Εφοδιαστικής.
Φίλες και φίλοι,
είναι δυστυχώςβέβαιο πως τα επόμενα χρόνια θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμεπρωτόγνωρεςκαταστάσεις και στη χώρα μας και διεθνώς, όσον αφορά στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να δράσουμεάμεσα.
Παράλληλα με τον εκσυγχρονισμό της μηχανοργάνωσης του Υπουργείου μας όπως προβλέπεται στο σχέδιο νόμου για τις Μεταφορές που ψηφίζεται σήμερα στην Βουλή, τίθενται οι βάσεις για την άμεση και αντικειμενική πληροφόρηση του πολίτη, σχετικά με τις εγκαταστάσεις εξυπηρέτησηςοχημάτων, τους νόμιμους τεχνίτες, ενισχύοντας τη διαφάνεια άρα και την εμπιστοσύνη του πολίτη στο νέο αυτό μέτρο της ηλεκτροκίνησης, αλλά και της αεριοκίνησης και υγραεριοκίνησης που στοχεύουμε να γίνει θεσμός για την Χώρα μας.
Είμαστε σε άμεση επαφή με τα συναρμόδια Υπουργεία, ώστε να διευκολυνθούν οι συνέργειες στην κατεύθυνση αυτή. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί από τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. για την ανάπτυξη των υποδομών εναλλακτικών καυσίμων αλλά παράλληλα θα εφαρμοστεί και μια βιώσιμη λύση με την επιλογή τόσο των κατάλληλων τεχνολογικών λύσεων, όσο και της γεωγραφική κατανομή των υποδομών αυτών στην χερσαία και νησιωτική επικράτεια.Έτσι το κριτήριο της άμεσης προσέλκυσης επενδύσεων θα αποβεί εις όφελος των ενδιαφερομένων, διότι οι επενδύσεις θα προκύψουν από την ορθή αξιολόγηση τους, το οποίο θεωρείται προαπαιτούμενο για την επιδότηση ή χρηματοδότηση τους εν γένει από την Ε.Ε.
Η κλιματικήαλλαγή μας έχει «χτυπήσει την πόρτα» προ πολλού και όσοεθελοτυφλούμετόσο πιο γρήγορα θα βρεθούμεαντιμέτωποι με τις θλιβερέςσυνέπειες της.Για την αντιμετώπισή της πέραν από τα θεσμικά μέτρα, απαιτεί και την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση όλων των χρηστών κάθε μορφής ενέργειας σε όλους του τομείς.
Ήρθε η ώρα για πράξεις, έτσι ώστε να αφήσουμε έναν καλύτερο και πιο πράσινο κόσμο στις μελλοντικές γενιές.
