* Του Θεόδωρου Ν. Κρίντα, PhD, CIIA
Την εποχή που ζούμε, ολοένα και περισσότερο συζητάμε την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στην επαγγελματική καθημερινότητα μας και όχι μόνο. Είναι αλήθεια ότι μικρές και μεγαλύτερες εφαρμογές αποκτούν χώρο σε αυτή και κατακτούν τη θέση ενός χρήσιμου βοηθού στις εργασίες που πρέπει να επιτελέσουμε. Κάπως έτσι αποφάσισα και εγώ να ρωτήσω, ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενός τεχνητού (artificial) και ενός έξυπνου (intelligent) διευθύνοντος συμβούλου, το πιο διαδεδομένο εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης σήμερα, που δεν είναι άλλο από το ChatGPT.
Οι απαντήσεις είχαν μεγάλο ενδιαφέρον. Ένας «τεχνητός» διευθύνων σύμβουλος, μου απάντησε, είναι αυτός που θα μπορούσε να κάνει χρήση προηγμένων αλγορίθμων, ανάλυσης δεδομένων και μηχανικής μάθησης για τη λήψη αποφάσεων τη βελτιστοποίηση των διαδικασιών και την ενίσχυση της επιχειρησιακής στρατηγικής. Από την άλλη πλευρά, ένας «έξυπνος» διευθύνων σύμβουλος αναμένεται να έχει βαθιά κατανόηση του κλάδου στον οποίο εργάζεται, ένα ισχυρό όνομα για την εταιρεία και την ικανότητα να διαχειρίζεται πολύπλοκες επιχειρηματικές προκλήσεις. Είναι ξεκάθαρο ότι ο έξυπνος διευθύνων σύμβουλος αναφέρεται περισσότερο στις προσωπικές ιδιότητες που έχει ο κάθε άνθρωπος πέρα στις τεχνολογικές πτυχές που μπορεί να προσθέσει η τεχνητή νοημοσύνη. Έτσι ή ίδια η τεχνητή νοημοσύνη εντοπίζει τη διαφορά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ανθρώπων και μάλιστα χαρακτηρίζει αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ως την πηγή ευφυίας-εξυπνάδας. Αν με ρωτούσατε λίγα λεπτά νωρίτερα, θα ταλαντευόμουν για αρκετή ώρα πριν καταλήξω στο αν η ευφυία προκύπτει από ανθρώπινα χαρακτηριστικά, είναι αποτέλεσμα της ικανότητας ανάλυσης δεδομένων και μάλιστα ανάλογα με την ταχύτητα του χρόνου.
Οι αποφάσεις στους κατάλληλους ανθρώπους
Η τεχνητή νοημοσύνη καθιστά τις μηχανές ικανές να κατανοούν το περιβάλλον, να επιλύουν προβλήματα και να δρουν προς την επίτευξη ενός συγκεκριμένου στόχου. Τα συστήματα αυτά είναι ικανά να προσαρμόσουν τη συμπεριφορά τους σε ένα ορισμένο βαθμό, αναλύοντας τις συνέπειες προηγούμενων δράσεων και επιλύοντας διάφορα προβλήματα αυτόνομα. Στις δύο λέξεις που αναφέραμε στην προηγούμενη παράγραφο κρύβεται το πρόβλημα που πρέπει να επιλύσουμε με την τεχνητή νοημοσύνη. Οι λέξεις «προηγούμενων δράσεων», αποτελούν την αχίλλειο πτέρνα των περισσότερων συστημάτων σήμερα. Όπως γνωρίζουμε, σπάνια η ιστορία επαναλαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο και ακόμη σπανιότερα φέρνει τα ίδια αποτελέσματα. Έτσι, αν η ανάλυση που κάνουμε ιδιαίτερα με το μηχανικό τρόπο της τεχνητής νοημοσύνης στηρίζεται στην υπόθεση της επανάληψης της ιστορίας, θα πρέπει να είμαστε αρκετά συγκρατημένοι για την ακρίβεια των κατευθύνσεων που θα λάβουμε. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο και υποστηρίζω ένθερμα την ιδέα ότι όπου χρειάζεται ή ακόμα καλύτερα απαιτείται φαντασία και δημιουργικότητα θα πρέπει τις τελικές αποφάσεις να τις λαμβάνουν οι άνθρωποι. Όχι απλά και γενικά οι άνθρωποι, αλλά οι κατάλληλοι άνθρωποι.
Η καινοτομία σήμερα, έχει απολύτως συνδεθεί με την τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη, ενώ ο αγώνας για την επικράτηση στο «νέο διάστημα» του τεχνητού εγκεφάλου, δείχνει αδυσώπητος. Σε αυτό το διαμορφούμενο σύμπαν, η σημασία στην εμπειρία και την ανθρώπινη τεχνογνωσία τοποθετείται στο κέντρο των εξελίξεων. Η κατάρτιση και η επανα-κατάρτιση, που συζητούμε χρόνια, γίνεται πυλώνας της ενσωμάτωσης όλων και κυρίως των παλαιότερων γενεών, στην νέα επιχειρηματική πραγματικότητα. Το υπόλοιπο του αιώνα όμως το αίτημα στον επιχειρηματικό κόσμο θα είναι κυρίως να είναι όλοι οι εργαζόμενοι ορατοί, να είναι σεβαστοί και μέλη της οικογένειας στην οποία αφιερώνουν τουλάχιστον το ένα τρίτο της ζωής τους. Ο λόγος για ένα τέτοιο αίτημα είναι η απαίτηση για περισσότερους ευτυχισμένους ανθρώπους και όχι για ανθρώπους περισσότερο ευτυχισμένους. Άλλωστε η ευτυχία είναι μη μετρήσιμη και έχεις κυρίως υποκειμενικές διαστάσεις.
Μια νέα εποχή
Ωραία. Αν έχουμε εντοπίσει θέματα, που συνδέονται με τις εξελίξεις της τεχνητής νοημοσύνης, αν έχουμε επιβεβαιώσει ότι δεν καινοτομούμε σε βάθος, και έχουμε δεδομένη την ανάγκη όλων μας να ανήκουμε και να αναγνωριζόμαστε, υπάρχουν στοιχεία που διαμορφώνει η τεχνολογία και μπορεί να είναι πραγματικά καινούρια; Όπως όλοι μας δεν μπορώ να είμαι σίγουρος όμως δείχνει να βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα εποχή. Ο κόσμος μας είναι κάθε χρόνο περισσότερο ενεργοβόρος από ποτέ. Η κατανάλωση ενέργειας αυξάνεται γιατί τα τεχνολογικά εργαλεία που χρησιμοποιούμε την οδηγούν να αυξάνεται τα τελευταία χρόνια με ρυθμό 30% και δεν υπάρχουν ούτε σημάδια, ούτε λόγοι αλλαγής αυτής της τάσης. Οι προσπάθειες για μείωση της κατανάλωσης στα οχήματα και όχι μόνο και η συστηματική έρευνα για τη μείωση της κατανάλωσης σε όλους τους τομείς της βιομηχανίας, δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα. Το αν συμφωνώ ή διαφωνώ έχει μικρή αξία όταν το αίτημα για περισσότερη ενέργεια είναι παγκόσμιο, ομοιόμορφο και δια ταξικό. Αξίζει πάντως να σημειώσουμε ότι δεν έχει νόημα να ασχολούμαστε με την βιώσιμη ανάπτυξη αν δεν εξασφαλίσουμε την βιωσιμότητα μας.
Η Ελλάδα απέχει ακόμη πολύ από τον «ψηφιακό αλφαβητισμό» για να ακολουθήσει τα επιτυχημένα μοντέλα χωρών προηγμένης τεχνολογίας όπως η Εσθονία και το Ισραήλ. Τα πρότυπα είναι διαφορετικά. Στην Εσθονία, έχουν εκμεταλλευτεί το ψηφιακό χάσμα και έχουν επενδύσει σε σύγχρονες τεχνολογίες, κερδίζοντας εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε ενδιάμεσες επενδύσεις. Το μέλλον τους θα κριθεί από τη συμμετοχή τους στις επενδύσεις που θα πρέπει να γίνουν από εδώ και πέρα. Το Ισραήλ από την άλλη, έχει δημιουργήσει δρόμους τεχνολογίας. Επένδυσαν στο μέλλον, πήραν ρίσκα, άλλαξαν το εκπαιδευτικό μοντέλο, δημιούργησαν εταιρείες και κυρίως άφησαν όσους δεν το κατάφεραν. Πολλοί μου λένε ότι δεν μπορούμε να γίνουμε Εσθονία ή Ισραήλ. Τους ρωτάω: Θέλουμε; Αν θέλουμε, είναι το μόνο που μπορούμε να κάνουμε. Ξέρω ότι πολλοί συνδέουμε τις επενδύσεις με τα χρήματα και την έλλειψη χρημάτων με κάποιου είδους «κατάρα» που έχουν και την αποφεύγουμε. Λοιπόν τα χρήματα δεν είναι ούτε καλά, ούτε κακά. Είναι ενέργεια, μέσο, μηχανισμός και πάντα πρέπει να έρχονται ως αποτέλεσμα αυτού που κάνουμε. Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να έχουμε χρήματα, δεν πρέπει να θεωρούμε δεδομένο όμως ότι η κατοχή χρημάτων εξασφαλίζει τις κατάλληλες επενδύσεις, όπως και το ότι δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε ένα επιτυχημένο μοντέλο. Ένα γνωρίζω: ότι αν φέρνουμε δεκάδες δυσκολίες σε κάθε πιθανή λύση, το πρόβλημα δεν θα λυθεί ποτέ. Ούτε με τεχνητή νοημοσύνη…
* Ο Θεόδωρος Κρίντας είναι Founder & CEO της Koubaras Ltd (συμβουλευτική εταιρεία με επίκεντρο τη Διαδοχή στις επιχειρήσεις), Επισκέπτης Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και μέλος της Επιτροπή Δεοντολογίας του AI Catalyst
