- της Νατάσας Φραγκούλη
Στο κλειστό κλαμπ των ευρωπαϊκών χωρών, που θα φιλοξενούν τον δικό τους υπερυπολογιστή-μαμούθ, περιλαμβάνεται η Ελλάδα, επενδύοντας 33 εκατ. ευρώ. Ο «Δαίδαλος», το σούπερ κομπιούτερ, που θα αποκτήσει η χώρα, θα έχει ισχύ 30 Petaflots, δηλαδή πρακτικά θα είναι σε θέση να εκτελεί 30 εκατ. δισεκατομμύρια πράξεις ανά δευτερόλεπτο. Θα είναι δε, ένα από τα 500 ισχυρότερα υπολογιστικά συστήματα στον κόσμο.
Και μπορεί σε πρώτη ανάγνωση αυτό να μην λέει τίποτα στους περισσότερους από εμάς, ωστόσο, η υπολογιστική υψηλών επιδόσεων αποτελεί μια πραγματική επανάσταση στον χώρο της αξιοποίησης δεδομένων, λειτουργώντας ως game changer για την οικονομία, αλλά και την κοινωνία.
Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι χωρίς την υπολογιστική υψηλών επιδόσεων θα χρειάζονταν χιλιάδες χρόνια, προκειμένου να εκτελεστούν επιστημονικές εφαρμογές, που απαιτούν την υλοποίηση πολλών εκατομμυρίων μαθηματικών πράξεων ή την επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων.
Μαζί με την Ελλάδα, υπολογιστή υψηλών επιδόσεων αναμένεται να αποκτήσει η Γερμανία, τον JUPITER, που θα είναι ο δεύτερος exascale ευρωπαϊκός supercomputer, ενώ μόλις προχθές η Γαλλία απέκτησε τον Jules Verne τον πρώτο exascale υπερυπολογιστή, ο οποίος αναμένεται να σπάσει το όριο του ενός δισεκατομμυρίου υπολογισμών ανά δευτερόλεπτο.
Μέχρι πρότινος, η ευρωπαϊκή αγορά μετρά 8 υπερυπολογιστές-μαμούθ:
- τον Lumi στη Φιλανδία,
- τον Leonardo στην Ιταλία,
- τον MeluXina στο Λουξεμβούργο,
- τον MareNostrum5 στην Ισπανία,
- τον Deucalion στην Πορτογαλία,
- τον Karolina στην Τσεχία,
- τον Vega στη Σλοβενία,
- τον Discoverer στη Βουλγαρία και πλέον τον Arrhenius στη Σουηδία.
Στον δρόμο του Δαίδαλου
Η διαχείριση και ο χειρισμός του υπερυπολογιστή της Ελλάδας θα γίνεται από το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ – GRNET), ενώ θα εγκατασταθεί στο ιστορικό κτίριο του Ηλεκτροπαραγωγικού Σταθμού του 19ου αιώνα στο Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, σε μία συνολική επιφάνεια άνω των 1.500 τ.μ.
Σύμφωνα με όσα προβλέπει η συμφωνία φιλοξενίας, που υπεγράφη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινοπραξίας Υπολογιστών Υψηλής Απόδοσης (EuroHPC-JU) και του ΕΔΥΤΕ, το κόστος του Δαίδαλου, που ανέρχεται σε 33 εκατ. ευρώ, θα συγχρηματοδοτηθεί με μέγιστο συνολικό προϋπολογισμό έως 10 εκατ. ευρώ από την EuroHPC (35%) και την Ελλάδα (65%). Η Κύπρος, το Μαυροβούνιο και η Βόρεια Μακεδονία συμμετέχουν επίσης στο έργο ως μέλη της κοινοπραξίας.
Υπολογιστική ισχύς
Η ισχύς των σούπερ κομπιούτερ μετριέται σε Petaflop που αντιστοιχεί σε ένα εκατομμύριο δισεκατομμύρια, δηλαδή ένα τετράκις εκατομμύριο (1.000.000.000.000.000) πράξεις κινητής υποδιαστολής ανά δευτερόλεπτο. Πρακτικά δηλαδή ένας υπερυπολογιστής αντιστοιχεί σε εκατομμύρια «παραδοσιακούς» υπολογιστές, και μπορεί να εκτελεί δισεκατομμύρια πράξεις.
Η ανάπτυξη μοντέλων υψηλής ακρίβειας για την αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων, όπως η κλιματική αλλαγή, η πρόβλεψη ακραίων καιρικών φαινομένων, η εξατομικευμένη ιατρική, η ανάπτυξη νέων υλικών, τα ψηφιακά δίδυμα και η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης σε μεγάλη κλίμακα, είναι πεδία που ανοίγουν με την υπολογιστική υψηλών επιδόσεων.
Η Ελλάδα και συγκεκριμένα το ΕΔΥΤΕ και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος που δημοσιοποίησε, τον Δεκέμβριο του 2021, το EuroHPC JU για την επιλογή τεσσάρων ευρωπαϊκών χωρών που θα φιλοξενήσουν ισάριθμους υπερυπολογιστές μεσαίου μεγέθους. Εκτός από την Ελλάδα, έχουν επιλεγεί να φιλοξενήσουν υπολογιστές με ικανότητες πετακλίμακας ή προεξακλίμακας η Ουγγαρία, η Ιρλανδία και η Πολωνία.
