- Γράφει η Μαρία Μόσχου
Τις πρώτες μεγάλες αποτιμήσεις αρχίζει να βλέπει το ελληνικό σύστημα καινοτομίας. Η εταιρεία Blueground «άντλησε» το υψηλότερο ποσό χρηματοδότησης που έχει συγκεντρώσει ποτέ ελληνική startup φτάνοντας σε αξία (valuation) ένα βήμα πριν το 1 δισ. δολάρια.
Ετσι η Blueground μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες εταιρείες στο χώρο του real estate και της τεχνολογίας (prop-tech),την φέρνει πολύ κοντά στην… είσοδό της στο κλαμπ των εταιρειών-«μονόκερων» (unicorns), δηλαδή νεοφυών εταιρειών με αξία άνω του 1 δισ. δολαρίων.
Τι πέτυχε η Blueground
Mε αυτόν το νέο γύρο χρηματοδότησης, η Blueground έχει αθροιστικά συγκεντρώσει 258 εκατ. δολάρια από την ίδρυσή της το 2013 – το υψηλότερο ποσό χρηματοδότησης που έχει συγκεντρώσει μέχρι σήμερα ελληνική start-up.
Η εταιρεία έχει αποτίμηση πάνω από 750 εκατ. δολάρια και πολύ σύντομα θα ανοίξει η πόρτα ώστε να αποτελεί μία εταιρεία «μονόκερο», κάτι που αναμένεται να ακολουθήσουν σταδιακά και άλλες ελληνικές νεοφυείς εταιρείες.
Δεν είναι τυχαίο ότι η ελληνική κυβέρνηση δίνει σημαντική προτεραιότητα στην χρηματοδότηση και την προώθηση νεοφυών επιχειρήσεων.
Στο νέο Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητας, για την ενίσχυση της καινοτομίας προβλέπεται να διατεθούν πόροι που πλησιάζουν τα 4 δισ. ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό προχωρά η θεσμοθέτηση Συμβουλίου Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης καθώς μίας Τεχνικής Γραμματείας για την υποβοήθηση του έργου του Συμβουλίου καθώς και, την αναβάθμιση των υφιστάμενων πλατφορμών καινοτομίας (με την ευθύνη της ΓΓΕΚ) και τον σχεδιασμό ενός νέου μηχανισμού στήριξης της επιχειρηματικής καινοτομίας (Innovation Agency) για τη συνένωση της έρευνας με την επιχειρηματικότητα.
Η Ευρώπη στην παραγωγή εταιρειών μονόκερων
Η Ευρώπη το τελευταίο διάστημα εξελίσσεται σε παγκόσμια υπερδύναμη στην παραγωγή εταιρειών-«μονόκερων» (unicorns), δηλαδή νεοφυών εταιρειών με αξία άνω του 1 δισ. δολαρίων.
Από τις αρχές του 2021 δημιουργήθηκαν επί ευρωπαϊκού εδάφους 72 νέες εταιρείες-unicorns, αριθμός τριπλάσιος από τον αντίστοιχο που παρήγαγε η Κίνα το ίδιο χρονικό διάστημα (22 τέτοιες εταιρείες απέκτησε η Κίνα από τις αρχές του έτους).
Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία της Dealroom, αυτό σημαίνει ότι για πρώτη φορά από το 2016, η Ευρώπη προηγείται της Κίνας σε αριθμό «μονόκερων», η ύπαρξη των οποίων είναι ενδεικτική ενός υγιούς και δυναμικού νεοφυούς οικοσυστήματος μιας περιοχής.
Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να διατηρούν το προβάδισμά τους στη δημιουργία νέων unicorns, έχοντας δημιουργήσει μόνο φέτος 275 «μονόκερους» -σχεδόν όσους η Ευρώπη τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Από το 1990, η Ευρώπη έχει δημιουργήσει 296 εταιρείες αξίας άνω του $1 δισ., η Κίνα συνολικά 276, ενώ οι ΗΠΑ 1.000+ «μονόκερους».
Επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι από τις 170 πόλεις του κόσμου, που θεωρούνται ως κατεξοχήν γενέτειρες «μονόκερων», οι 65 είναι στην Ευρώπη.
Χρηματοδοτήσεις
Η Ευρώπη σημείωσε ιστορικά υψηλά επίπεδα χρηματοδότησης από πλευράς επιχειρηματικών κεφαλαίων Venture Capitals (VCs) το 1ο εξάμηνο του 2021. Οι ευρωπαϊκές νεοσύστατες εταιρείες έλαβαν τη μερίδα του λέοντος των επενδυτικών πόρων το εξεταζόμενο διάστημα του 2021. Μάλιστα, η χρηματοδότηση διασπείρεται πλέον και εκτός των τριών κορυφαίων οικονομιών: Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία και Γαλλία.
Ποσοστιαία, οι ευρωπαϊκές startups απέσπασαν το 20% του παγκόσμιου κεφαλαίου, από περίπου 14% την αντίστοιχη περίοδο του 2019. «Η Ευρώπη βρίσκεται πραγματικά σε σημείο καμπής. Το τεχνολογικό οικοσύστημα ωριμάζει και κλείνει το χάσμα με τις ΗΠΑ, με τον ρυθμό ανάπτυξης που βιώνουμε να είναι πλέον άνευ προηγουμένου», αναφέρουν οι αναλυτές.
Silicon Valley
Η Silicon Valley αποτελεί, ως γνωστό, την κοιτίδα και έδρα των πλέον καινοτόμων και πρωτοπόρων εταιρειών τεχνολογίας παγκοσμίως, καθώς και το αρχετυπικό οικοσύστημα νεοφυών εταιρειών.
Το 2021 εδρεύουν στην Silicon Valley πάνω από 100 εταιρείες τεχνολογίας που χαρακτηρίζονται ως «Μονόκεροι» (Unicorns). Συνολικά, εδρεύουν τοπικά πάνω από 30.000 νεοφυείς εταιρείες πρώιμου ή ανεπτυγμένου σταδίου (startups, scaleups). Ο βαθμός αυτός της συγκέντρωσης τεχνολογικών καινοτομιών και υποστηρικτικών κεφαλαίων για την ανάπτυξής τους δεν απαντά πουθενά αλλού στον κόσμο. Εξ ου και ο «μαγνήτης» της Silicon Valley έχει συγκεντρώσει στην περιοχή νέους επιστήμονες από πολλές χώρες του εξωτερικού, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός να αποτελείται κατά 38% από ξένους (ο μέσος όρος για τις ΗΠΑ κυμαίνεται στο 13,7%).
Όσον αφορά την Ευρώπη, το σύνολο σχεδόν των ευρωπαϊκών χωρών και επιπλέον, σε κάποιες περιπτώσεις, συγκεκριμένων γεωγραφικών περιφερειών ευρωπαϊκών χωρών, πέραν των Διπλωματικών τους Αρχών, έχουν ιδρύσει στην Silicon Valley παραρτήματα των εθνικών τους φορέων προσέλκυσης επενδύσεων και προώθησης εξαγωγών. Σε πολλές περιπτώσεις εξάλλου λειτουργούν επίσης γραφεία συνδέσμων, γραφεία μεικτών επιμελητηρίων, θερμοκοιτίδες-εκκολαπτήρια/επιταχυντές επιχειρηματικότητας (accelerators/incubators), επαγγελματικά δίκτυα (business networks) ή άλλες υπηρεσίες προώθησης διμερών επιχειρηματικών συνεργασιών.
Η Ελλάδα «κοιτάζει» τη Silicon Valley;
Σύμφωνα με έγγραφο του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων, του ελληνικού Προξενείου στο Σαν Φρανσίσκο, πολλές χώρες κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, αναγνωρίζοντας τα σημαντικά πλεονεκτήματα διασύνδεσής τους με την Silicon Valley, όσον αφορά την στήριξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας αλλά και την προσέλκυση επενδύσεων τεχνολογίας, ίδρυσαν εκεί κάποιας μορφής εκπροσώπηση.
H εκπροσώπηση αυτή έχει αναβαθμιστεί, διευρυνθεί, ισχυροποιηθεί και εδραιωθεί με το πέρασμα του χρόνου, σε σημείο τέτοιο ώστε αρκετές χώρες διατηρούν πολλαπλή τοπική παρουσία μέσω παραρτημάτων διαφόρων υπηρεσιών τους, κρατικών και μη. Δυστυχώς, ενώ υπάρχει παρουσία από π.χ. τη Βουλγαρία, την Πορτογαλία ακόμα και την Τουρκία, τα ελληνικά “χρώματα” απουσιάζουν.
Αυτό που επισημαίνει το ενημερωτικό σημείωμα είναι ότι η Ελλάδα, ακολουθώντας το παράδειγμα των λοιπών χωρών, θα ήταν σε θέση να στηρίξει σε καθοριστικό βαθμό την ελληνική νεοφυή επιχειρηματικότητα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό στη χώρα μας, με την ίδρυση ενός κατάλληλα στελεχωμένου γραφείου συνδέσμου στην Silicon Valley, με επαρκείς υποδομές και χρηματοδότηση, το οποίο θα:
- παρακολουθεί τις τεχνολογικές εξελίξεις και πως αυτές μπορούν να αξιοποιηθούν στην Ελλάδα ή/και οφείλουν να λαμβάνονται υπόψη στην χάραξη ψηφιακής πολιτικής
- υποστηρίζει ελληνικές νεοφυείς εταιρείες με υπηρεσίες soft landing, bootcamps, immersion programs, market entry workshops, συμβουλευτικές υπηρεσίες για πρακτικά θέματα (νομικά, φοροτεχνικά, αιτήσεων για visa, εξεύρεση στέγης, χώρων co-working κλπ), mentoring, coaching και networking στην Silicon Valley, προκειμένου να διερευνήσουν – αναλόγως του σταδίου ωριμότητάς τους – την εξασφάλιση χρηματοδότησης από τις εδώ εταιρείες κεφαλαίων υψηλού ρίσκου ή τους angel investors και την εξεύρεση πελατών ή συνεργατών.
- προβάλλει την Ελλάδα στο τοπικό οικοσύστημα ως χώρα παραγωγής καινοτόμων τεχνολογιών, με εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και ολοένα βελτιούμενο επιχειρηματικό περιβάλλον, ελκυστικό προς τους ξένους επενδυτές.
Τι θα μπορούσε να ήταν το γραφείο
Το γραφείο αυτό – κατά τα πρότυπα των παραδειγμάτων άλλων χωρών – θα μπορούσε να ήταν:
- αμιγώς κρατικό (π.χ. γραφείο κρατικού φορέα προσέλκυσης επενδύσεων),
- ημικρατικό μέσω συνεργασίας με κάποιο ίδρυμα/οργανισμό/ένωση/σύνδεσμο, με την αξιοποίηση του δυναμικού ελληνικού στοιχείου στελεχών τοπικών εταιρειών τεχνολογίας και τη στήριξη κάποιου συναφούς κρατικού φορέα
- παράρτημα μεικτού επιμελητηρίου
Εναλλακτικά, υπάρχει η δυνατότητα συνεργασίας με κάποιον τοπικό φορέα (είτε ιδιωτική εταιρεία, είτε εκπαιδευτικό/ερευνητικό ίδρυμα) είτε σε μόνιμη βάση είτε adhoc με την παροχή δυνατότητας σε επιλεγμένες ελληνικές νεοφυείς εταιρείες να παρακολουθήσουν προγράμματα επιχειρηματικής επιτάχυνσης στην Silicon Valley ή/και με την πρόσκληση συμβούλων startup εταιρειών στη Χώρα μας προκειμένου να παρέχουν υπηρεσίες mentoring, coaching, workshops κλπ σε επιλεγμένες ελληνικές startup εταιρείες.
Η αγορά startups στην χώρα μας
Σήμερα, η βιομηχανία των ελληνικών startups είναι πιο ώριμη από ποτέ. Το επενδυτικό και αγοραστικό ενδιαφέρον βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά, τα μεγαλύτερα venture capital funds επενδύουν όλο και πιο συχνά και οι σπουδαιότερες εταιρείες τεχνολογίας αγοράζουν αυξανόμενο αριθμό ελληνικών startups.
Δεν είναι τυχαίο ότι την περίοδο 2010-2020, 84 ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις εξαγοράστηκαν, ενώ άλλες 8 μπήκαν στο Χρηματιστήριο.
Σύμφωνα με μελέτη της Marathon Venture Capital, με τίτλο «Η βιομηχανία των ελληνικών startups σε αριθμούς: επενδύσεις και εξαγορές, 2010-2020», περίπου 1,34 δισ. δολάρια έχουν επενδυθεί την τελευταία δεκαετία (2010-2020) σε εταιρείες που έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά, ενώ μόνο πέρυσι το ποσό αυτό ανήλθε στα 386 εκατ. δολ., ήταν δηλαδή 39 φορές μεγαλύτερο συγκριτικά με το 2010, που κινούνταν σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα.
Εάν συνυπολογιστούν και οι εταιρείες Ελλήνων ιδρυτών που έχουν την έδρα τους οπουδήποτε στο εξωτερικό, το ποσό αυτό σκαρφαλώνει στα 6 δισ. δολ. και αφορά 608 νεοφυείς επιχειρήσεις το διάστημα 2010-2020.
Αυτές οι εταιρείες άντλησαν 6 δισ. δολ. μέσα από 927 επενδυτικούς γύρους στους οποίους συμμετείχαν 790 επενδυτές.
Το 2021
Με νέα επενδυτικά κεφάλαια βρίσκει το 2021 την αγορά των ελληνικών νεοφυών επιχειρήσεων.
Ήδη συγκροτήθηκε το fund «Φαιστός», το οποίο θα διαθέτει ρευστότητα αρχικού ύψους 93 εκατ. ευρώ, με σκοπό τη χρηματοδότηση τεχνολογικών εταιρειών με αντικείμενο υπηρεσίες και εφαρμογές που θα αφορούν το δίκτυο πέμπτης γενιάς.
Παράλληλα, το επενδυτικό κεφάλαιο Marathon Venture Capital, ένα από τα funds του Εquifund, έχει ήδη ανακοινώσει την έναρξη λειτουργίας του Marathon Fund II, με αρχικά κεφάλαια ύψους 40 εκατ. ευρώ.
